Znaczenie odpowiedniego przechowywania filamentów dla jakości wydruku
Filamenty wykorzystywane w technologii druku 3D, choć wyglądają niepozornie, są materiałami technicznymi, których właściwości mogą ulec pogorszeniu przy niewłaściwym przechowywaniu. Każdy użytkownik drukarki 3D, niezależnie od poziomu zaawansowania, powinien zdawać sobie sprawę z tego, jak istotne są warunki, w jakich magazynuje się materiały do druku. Nawet najwyższej jakości filament może przestać być użyteczny, jeśli zostanie narażony na wilgoć, promieniowanie UV lub zmienne temperatury.
W codziennej praktyce nie brakuje sytuacji, w których filamenty przechowywane są na otwartej półce przez tygodnie lub miesiące. Taka ekspozycja może prowadzić do ich kruszenia, rozwarstwiania, nierównego topnienia, a co za tym idzie – do obniżenia jakości druku 3D lub całkowitego braku możliwości wykonania wydruku. Odpowiednia organizacja miejsca i metody przechowywania to klucz do efektywnej i przewidywalnej pracy z drukarką.
Wpływ wilgoci na właściwości filamentów
Jednym z najpoważniejszych zagrożeń dla filamentów jest wilgoć zawarta w powietrzu. Większość tworzyw sztucznych wykorzystywanych w druku 3D ma charakter higroskopijny, co oznacza, że chłonie cząsteczki wody z otoczenia. Nawet niewielka ilość wilgoci może wpłynąć negatywnie na przebieg procesu druku: materiał zaczyna „strzelać” podczas topnienia, tworząc pęcherze powietrza, a końcowy wydruk może mieć obniżoną wytrzymałość i nieestetyczne powierzchnie.
Filamenty takie jak nylon, PVA, TPU i PETG są szczególnie wrażliwe na działanie wilgoci. Nawet PLA, który uchodzi za stosunkowo odporny, po kilku dniach przechowywania w złych warunkach może znacząco zmienić swoje właściwości. Dlatego tak ważne jest, by minimalizować kontakt materiału z otwartą przestrzenią i zadbać o niską wilgotność w jego otoczeniu.
Najlepsze praktyki przechowywania filamentów w warunkach domowych i warsztatowych
Podstawą odpowiedniego przechowywania filamentów jest zapewnienie im suchego, ciemnego i możliwie szczelnego środowiska. Najprostszym i jednocześnie bardzo skutecznym rozwiązaniem są plastikowe pojemniki z uszczelką, dostępne w marketach budowlanych. Po dodaniu do nich kilku saszetek żelu krzemionkowego (silica gel), można stworzyć tanim kosztem bardzo dobre warunki do magazynowania materiałów.
Inną metodą, chętnie stosowaną przez osoby bardziej zaawansowane, są próżniowe worki z zaworem i pompką, pozwalające na usunięcie powietrza z wnętrza. Dzięki temu filamenty nie tylko są zabezpieczone przed wilgocią, ale też przed kurzem i zanieczyszczeniami. Przechowywanie w oryginalnym opakowaniu producenta, jeśli jest ono foliowe i szczelne, również może okazać się skuteczne, szczególnie w przypadku nowo otwartych szpul.
W warunkach warsztatowych, gdzie wykorzystuje się większe ilości materiału, popularne są większe pojemniki zbudowane z przezroczystych skrzyń, w których można przechowywać nawet kilka szpul jednocześnie. Wyposażenie takiego pojemnika w miernik wilgotności pozwala na stałą kontrolę warunków.
Suszarki do filamentów – kiedy warto w nie zainwestować?
Dla osób, które pracują z drukiem 3D na co dzień lub często korzystają z materiałów wrażliwych na wilgoć, dobrym rozwiązaniem może być inwestycja w specjalistyczną suszarkę do filamentów. To urządzenia zaprojektowane specjalnie z myślą o przywracaniu materiałom odpowiednich właściwości poprzez równomierne nagrzewanie i odprowadzanie wilgoci.
Suszarki tego typu pozwalają nie tylko na przechowywanie materiału, ale też na jego suszenie bezpośrednio przed drukiem. To szczególnie ważne przy filamentach technicznych, takich jak nylon, PC czy elastomery. Zdarza się, że wystarczy kilka godzin suszenia w temperaturze 50–70°C, aby przywrócić materiał do stanu umożliwiającego wykonanie wysokiej jakości wydruku.
Część użytkowników korzysta również z piekarników konwekcyjnych, jednak wymaga to dużej ostrożności. Nawet niewielkie przekroczenie dopuszczalnej temperatury może doprowadzić do zdeformowania szpuli lub nieodwracalnych zmian w strukturze filamentu.
Oznaczanie i rotacja materiałów jako element dobrej organizacji
W warsztacie, gdzie używa się wielu rodzajów filamentów, bardzo istotna jest dobra organizacja i identyfikacja materiałów. Każda otwarta szpula powinna być opisana – warto zanotować datę otwarcia, rodzaj tworzywa oraz ewentualne warunki suszenia. Dzięki temu łatwiej monitorować, które filamenty były najdłużej przechowywane i które należy zużyć w pierwszej kolejności.
Rotacja zapasów to praktyka znana z logistyki, która doskonale sprawdza się także w pracy z drukiem 3D. Zasada „pierwsze weszło – pierwsze wyszło” pozwala uniknąć sytuacji, w których najstarsze materiały pozostają niewykorzystane przez długi czas, narażając się na degradację.
W przypadku nietypowych lub rzadziej używanych filamentów, dobrym pomysłem jest przechowywanie ich w oryginalnych opakowaniach producenta, a jeśli to niemożliwe – w opisanych woreczkach strunowych z dołączonym pochłaniaczem wilgoci.
Czego unikać przy przechowywaniu filamentów do druku 3D
Największym błędem, jaki popełniają początkujący użytkownicy, jest pozostawianie szpuli na drukarce lub półce, bez żadnego zabezpieczenia. Nawet jeśli przez kilka dni nie widać negatywnych efektów, wilgoć powoli wnika do wnętrza materiału, co może prowadzić do nieodwracalnych zmian. Równie ryzykowne jest przechowywanie filamentów w pobliżu źródeł ciepła, takich jak kaloryfery czy bezpośrednie światło słoneczne, co może skutkować odkształceniem lub utlenieniem materiału.
Nie należy również przechowywać różnych rodzajów filamentów luzem w jednym pojemniku, zwłaszcza jeśli są to materiały o różnym poziomie higroskopijności. Nylon pochłania wilgoć znacznie szybciej niż PLA – w takim przypadku nawet zamknięty pojemnik może nie wystarczyć, by zabezpieczyć wszystkie filamenty w jednakowym stopniu.
Przechowywanie materiałów w workach foliowych bez uszczelnienia lub z otwartym dostępem do powietrza to również metoda, która na dłuższą metę przynosi więcej szkód niż korzyści. Nawet niewielka szczelina może być wystarczająca, by wilgoć przedostała się do wnętrza.
Wpływ właściwego przechowywania na jakość i stabilność procesu druku
Odpowiednie przechowywanie filamentów to nie tylko kwestia zachowania estetyki czy trwałości materiałów, ale bezpośrednio wpływa na końcową jakość wydruków. Stabilny przepływ materiału, brak pęcherzy powietrza, dobra adhezja warstw i brak błędów w strukturze – wszystko to zależy od tego, w jakim stanie technicznym znajduje się wykorzystywany filament.
Dzięki świadomemu podejściu do magazynowania materiałów można uniknąć wielu problemów technicznych, które często błędnie przypisywane są ustawieniom drukarki. Przemyślana organizacja miejsca, odpowiednie pojemniki, system rotacji oraz kontrola wilgotności to podstawy, które powinny znaleźć się w każdym miejscu pracy związanym z drukiem 3D.
Dobrze przechowywany filament gwarantuje nie tylko lepsze rezultaty, ale też zwiększa efektywność pracy, ogranicza straty i pozwala w pełni wykorzystać potencjał technologii druku 3D.